გულმკერდის თორაკალური ქირურგია: დიაგნოსტიკა, მეთოდები
გულმკერდის თორაკალური ქირურგია არის მედიცინის დარგი, რომელიც ეხება გულმკერდის ორგანოების დაავადებების დიაგნოზსა და ქირურგიულ მკურნალობას. გულმკერდის ქირურგი აკეთებს ფილტვის ქსოვილს, ბრონქებს, ტრაქეას, შუასაყარს, საყლაპავს და თიმუსის ოპერაციებს.
გულმკერდის თორაკალური ქირურგია გულისხმობს გულმკერდის ორგანოების ქირურგიულ (ოპერაცია) ჩარევას.
რას მკურნალობს გულმკერდის ქირურგი, სარძევე ჯირკვლის დაავადებების დიაგნოსტიკა, მკურნალობის მეთოდი და როდის არის საჭირო გულმკერდის ქირურგის კონსულტაცია.
გულმკერდის ქირურგია არის გულმკერდის ორგანოების ოპერაცია.
გულმკერდი, როგორც ანატომიური რეგიონი, მოიცავს მთელ რიგ სტრუქტურებსა და ორგანოებს, როგორიცაა:
- გულმკერდის კედელი, მათ შორის ნეკნები და რბილი ქსოვილები;
- კუნთები;
- კანქვეშა ქსოვილი, კანი.
მეთოდით ძირითადად მკურნალობენ გულმკერდის კედლის დეფორმაციას, მოტეხილობებს და ნეკნების დაზიანებებს. ზოგიერთ დაავადების მკურნალობა ხდება ტრავმატოლოგებთან ერთად.
მკურნალობის სამიზნე ყველაზე ხშირად არის შემდეგი დაავადებები: ყველაზე გავრცელებული დაავადებებია ჰიდროთორაქსი (სითხის დაგროვება პლევრის ღრუში) და პნევმოთორაქსი (ვითარდება პლევრის ღრუში ჰაერის მოხვედრისას).
ფილტვები – არსებობს დაავადების ორი დიდი ჯგუფი – ონკოლოგიური და არაონკოლოგიური. ეს არის სიმსივნეები, ერთჯერადი მეტასტაზები ფილტვებში, ფილტვის ცისტები, აბსცესები, ბულები. ქირურგიული ჩარევა (ოპერაცია) ასევე ტარდება მძიმე ემფიზემით გამოწვეული სუნთქვის უკმარისობის დროს. ფილტვების მოცულობის ქირურგიულმა შემცირებამ შეიძლება შეამციროს ქოშინი.
ტრაქეა – არის მილაკოვანი ორგანო, რომელიც ემსახურება ჰაერის გატარებას ზედა სასუნთქი გზებიდან (პირის ღრუ, ხორხი). ტრაქეის დაავადებები შეიძლება იყოს ონკოლოგიური ან არაონკოლოგიური. ტრაქეის სტენოზი ხშირია ხელოვნურ ვენტილაციასთან დაკავშირებული წინა რეანიმაციული ღონისძიებების გამო. შესაძლებელია ტრაქეის სხვადასხვა დაზიანებები, რომლებიც საჭიროებენ ქირურგიულ მკურნალობას.
საყლაპავი – არის ორგანო, რომელიც მდებარეობს შუასაყარში. ემსახურება საკვების გადატანას პირის ღრუდან კუჭში; სიმსივნეების ქირურგიული მკურნალობა შეიძლება იყოს რადიკალური – საყლაპავის მოცილება, რასაც მოჰყვება პლასტიკური ქირურგია. მოწინავე პროცესებით შესაძლებელია პალიატიური ჩარევები საკვების გავლის აღსადგენად. მაგალითად, საყლაპავის სტენტის დაყენება. ხშირად, თანდაყოლილი ანომალიები, როგორიცაა კისტა, შეიძლება განთავსდეს შუასაყარში.
დიაფრაგმა – მდებარეობს გულმკერდსა და მუცლის ღრუს შორის. ეს არის კუნთოვანი სეპტუმი, რომელიც მონაწილეობს სუნთქვის აქტში. რელაქსაციისა და დიაფრაგმული თიაქრის დროს ტარდება პლასტიკური ქირურგია დიაფრაგმისა და მისი ფიზიოლოგიური ფუნქციის აღსადგენად.
თიმუსის ჯირკვალი – მდებარეობს წინა შუასაყარში, მაგრამ ზრდასრულ ასაკში, როგორც წესი, ატროფირდება. მასში შეიძლება წარმოიშვას სიმსივნეები, თიმომები, რომლებიც ოპერაციის აბსოლუტური ჩვენებაა.
სარძევე ჯირკვლის დაავადებების დიაგნოსტიკა
ამ სფეროში გამოყენებული ძირითადი მეთოდებია რენტგენოლოგიური და ენდოსკოპიური.
რენტგენოლოგიური მეთოდი:
- კომპიუტერული ტომოგრაფია – ტარდება პოზიტრონის ემისიური ტომოგრაფია კომპიუტერულ ტომოგრაფიასთან ერთად.
ენდოსკოპიური მეთოდი:
- ფიბრონქოსკოპია – სასუნთქი გზების მდგომარეობის შეფასება;
- ფიბროეზოფაგოგასტროსკოპია – საყლაპავის მდგომარეობის შეფასება.
გარდა ამისა, ზოგიერთ შემთხვევაში ტარდება ექოსკოპიური და ფუნქციური კვლევები.
გულმკერდის თორაკალური ქირურგიის მეთოდები
ადრეულ სტადიაზე, შემთხვევების აბსოლუტურ უმრავლესობაში, შესაძლებელია ქირურგიული ჩარევების ჩატარება მინიმალური ინვაზიური მიდგომით, ანუ, დიდი ჭრის გარეშე, თხელი გრძელი ინსტრუმენტების გამოყენებით. ზოგჯერ ოპერაციები კეთდება ყოველგვარი ჭრილობის გარეშე, ენდოსკოპიური წვდომის გამოყენებით, ბუნებრივი გზებით (მაგალითად, ენდოსკოპის პირის ღრუს ტრაქეაში მოთავსებით).
ქირურგიული მკურნალობის მეთოდის არჩევანი დამოკიდებულია შემდეგ ფაქტორებზე: დაავადების ბუნება და სტადია, მეზობელი ანატომიური სტრუქტურების გავრცელება და ჩართვა პათოლოგიურ პროცესში, პაციენტის ზოგადი მდგომარეობა და თანმხლები პათოლოგიის არსებობა. გულმკერდის დაავადებების მკურნალობის ძირითადი მეთოდები შემდეგია:
თორაკოსკოპია არის მინიმალურად ინვაზიური წვდომა გულმკერდის ორგანოებზე, რაც საშუალებას იძლევა ჩატარდეს თითქმის ნებისმიერი მოცულობის ოპერაცია ფილტვებზე, პლევრისა და შუასაყარის სტრუქტურებზე. მას აქვს შეზღუდვები სიმსივნის ზომის სახით.
თორაკოტომია არის “ძირითადი” ქირურგიის ტრავმული მეთოდი, რომელიც შედგება ნეკნთაშუა სივრცის მეშვეობით გულმკერდის ორგანოებამდე.
თორაცენტეზი არის პლევრის ზოგიერთი დაავადების დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის მეთოდი. ეს არის გულმკერდის კედელში პუნქცია და პლევრის ღრუს შიგთავსის მოცილება ნემსით.
პლევრის ღრუს დრენაჟი ტარდება, თუ საჭიროა პლევრის ღრუდან სითხის ან ჰაერის ხანგრძლივი ევაკუაცია. ამისათვის პლევრის ღრუში მონტაჟდება მილი.
როდის არის აუცილებელი გულმკერდის ქირურგის კონსულტაცია?
რადიოლოგებს, ზოგად პრაქტიკოსებს და სხვა სპეციალისტებს შეუძლიათ პაციენტი გააგზავნონ გულმკერდის ქირურგთან, თუ ეჭვი აქვთ გულმკერდის ორგანოების დაავადებებზე, რომლებიც საჭიროებენ ქირურგიულ ჩარევას. ეს არის პლევრის ღრუში სითხის დაგროვების სინდრომი, პნევმოთორაქსი, ფილტვებში ან შუასაყარში სივრცის დაკავება, დისფაგია (გადაყლაპვის დარღვევა) და ა.შ.
გულმკერდის ქირურგია
გუნდური მიდგომა ნებისმიერი დაავადების მკურნალობაში (მკურნალობისა და რეაბილიტაციის მეთოდის შესახებ გადაწყვეტილება მიიღება ერთობლივად ონკოლოგების, პულმონოლოგების, რადიაციული თერაპევტების, ქიმიოთერაპევტების, რადიოლოგების, თერაპევტების და რეაბილიტაციის სპეციალისტების მონაწილეობით).
გულმკერდის ქირურგები მჭიდროდ თანამშრომლობენ გასტროენტეროლოგიის, ონკოლოგიის, პულმონოლოგიის და სხვა სპეციალობებთან, რათა უზრუნველყონ პაციენტებს ყოვლისმომცველი, მაღალ სპეციალიზებული სამედიცინო დახმარება.
გულმკერდის ქირურგები ასრულებენ შემდეგ ოპერაციებს:
- ფილტვის ქსოვილის ონკოლოგიური დაავადებები;
- ფილტვის არასპეციფიკური დაავადებები (ბრონქოექტაზია);
- შუასაყარის სიმსივნეები;
- ფილტვის ქსოვილის კეთილთვისებიანი ნეოპლაზმები;
- ტუბერკულოზის პათოლოგიები;
- საყლაპავის დაავადებები (კიბო, საყლაპავის პლასტიკური ქირურგია);
- გადაუდებელ ოპერაციებს.
როდის უნდა მიმართოს დამიანმა გულმკერდის ქირურგს?
უმეტეს შემთხვევაში, სპეციალიზებული სპეციალისტი (ზოგადი ექიმი, გასტროენტეროლოგი, პულმონოლოგი) მიმართავს პაციენტს გულმკერდის ქირურგთან კონსულტაციაზე მკერდის ქირურგიული მდგომარეობის დიაგნოსტიკის შემდეგ.
აღსანიშნავია, რომ გულმკერდის დაავადებების სიმპტომები ძალიან მრავალფეროვანია და ზოგადად, არა სპეციფიკური. ხშირად დიაგნოზი ისმება სპეციალიზებული გამოკვლევების დროს, როცა დაავადება უსიმპტომოდ მიმდინარეობს. ხშირ შემთხვევაში, მკაფიო კლინიკური სურათი მიუთითებს დაავადების მოწინავე სტადიაზე. ამიტომ ძალიან მნიშვნელოვანია რეგულარული ყოველწლიური ყოვლისმომცველი გამოკვლევა, როგორც პროფილაქტიკური გამოკვლევების ნაწილი.
სიმპტომები, რომლებზეც საეჭვოა გულმკერდის დაავადება არის შემდეგი:
- გულმკერდის ძლიერი ტკივილი;
- პაროქსიზმული ხველა, ჰემოპტიზი;
- ქოშინი;
- მძიმე გულძმარვა;
- ყლაპვის დარღვევა.