გამა დანა – თავის ტვინის სიმსივნეების მკურნალობა ოპერაციის გარეშე
გამა დანა არის მოწყობილობა ავთვისებიანი სიმსივნეების და თავის ტვინში სხვა პათოლოგიური კერების დასხივებისთვის გამა გამოსხივების მაღალი დოზებით ჯანმრთელ ქსოვილზე მინიმალური დატვირთვით.
გამა დანა არის სხივური თერაპიის ერთ-ერთი მოწყობილობა. მას ყველაზე ხშირად ტვინის სიმსივნეების რადიოქირურგიის შესასრულებლად იყენებენ.
რადიოქირურგია ეფუძნება მაიონებელი გამოსხივების მაღალი დოზის მიწოდებას ერთ სეანსში სამიზნეზე.
ასეთი პროცედურისთვის მიწოდებული რადიაციის დოზა იმდენად მაღალია, რომ იწვევს რადიაციულ ნეკროზს ერთ ან, ნაკლებად ხშირად, რამდენიმე სესიაზე. ამ შემთხვევაში რადიაციის გზაზე მყოფი ჯანსაღი ქსოვილები, სამიზნისგან განსხვავებით, იღებენ რადიაციის მცირე დოზას, რომელიც სრულიად ასატანია უარყოფითი შედეგების გარეშე. ეს შესაძლებელს ხდის შენარჩუნდეს სასიცოცხლო ორგანოების ფუნქცია და შემცირდეს რადიაციის გავლენა მათზე თითქმის ნულამდე.
გამა დანით მკურნალობა პაციენტისთვის ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური და უსაფრთხო სტერეოტაქტიკური რადიოქირურგიის მეთოდია. მისი პრინციპი ეფუძნება 200-ზე მეტი პროგრამირებადი მიკროემიტერის გამოყენებას. დასხივების პროცესში, სიმსივნეზე ორიენტირებული, მკურნალობის გეგმით განსაზღვრულ ემიტერებში წარმოიქმნება დაბალი სიმძლავრის ფოტონის სხივები. ამ სხივებს არ შეუძლიათ ზიანი მიაყენონ ცოცხალ ქსოვილს, სანამ მათი ენერგია არ გაერთიანდება სამიზნე სიმსივნურ უჯრედებში.
⠀
გამა დანა არის ქირურგიული მკურნალობის ალტერნატივა იმ პაციენტებისთვის, რომლებზეც არ ხერხდება ქირურგიული ოპერაციის ჩატარება შემდეგი მიზეზების გამო:
- სიმსივნე მდებარეობს ძნელად მისადგომ ადგილას;
- სიმსივნე განლაგებულია სასიცოცხლო მნიშვნელობის სტრუქტურებთან ან ორგანოებთან, ან ოპერაცია შეიცავს მნიშვნელოვანი ფუნქციური დარღვევების განვითარების რისკს;
- ქირურგიული ჩარევა შეუსაბამოა ონკოლოგიური მიზეზების გამო. მაგალითად, თუ აუცილებელია სისტემური ანტისიმსივნური თერაპიის დაწყება რაც შეიძლება მალე, მრავლობითი მეტასტაზების მიმართ თავის ტვინის გარეთ;
- პაციენტზე არ არის ოპერაციის ჩატარების შესაძლებლობა თანმხლები პათოლოგიების გამო;
- გამა დანის საშუალებით პაციენტზე მკურნალობა არ საჭიროებს ანესთეზიას და საკმაოდ ადვილად მოთმენადია.
გამა დანა – რა სარგებლობა მოაქვს ამ მეთოდით მკურნალობას?
- გამა დანით პროცედურა ჩვეულებრივ ტარდება ამბულატორიულ საფუძველზე, არ არის საჭირო ჰოსპიტალიზაცია;
- არ არსებობს სისხლდენის ან ინფექციის რისკი;
- არ არის ხანგრძლივი რეაბილიტაციის და აღდგენის პერიოდი;
- შესაძლებელია რეციდივების მკურნალობა წინა ოპერაციების ან სხივური თერაპიის შემდეგ.
გამა დანა – როგორ ტარდება მკურნალობა?
ჩვეულებრივ პროცედურას ერთი დღე სჭირდება, რის შემდეგაც პაციენტი იღებს დასკვნას და რეკომენდაციებს შემდგომი დაკვირვებისთვის. პაციენტს მეორე დღესვე შეუძლია დაუბრუნდეს ყოველდღიურ საქმიანობას.
გამა დანით წარმატებით მკურნალობა ხდება თავის ტვინზე, რადგან მკურნალობის ეს მეთოდი არაინვაზიური მკურნალობის მეთოდია, მიუხედავად მისი სახელისა, ჭრილობები არ არის. ამიტომ, თავის ტვინის ოპერაციასთან დაკავშირებული გართულებები არ არის.
გამა დანით მკურნალობის ეფექტურობა
გამა დანით ნამკურნალების შემდეგ სიმსივნეების 85%-ზე მეტი არ ბრუნდება. გამა დანით მკურნალობა აპრობირებული მეთოდია და ფართოდ გამოიყენება მსოფლიოს წამყვან სამედეცინო ცენტრებში. გამოქვეყნებულია 3000-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომი გამა დანის რადიოქირურგიის შესახებ. სტატისტიკის მიხედვით პაციენტების უმრავლესობას გამა დანის საშუალებით ჩაუტარდა თავის ტვინის მკურნალობასთან დაკავშირებული ღონისძიებები.
- სიზუსტე: გამა დანა ცნობილია თავისი მაღალი სიზუსტით და მისი უნარით, ზუსტად მოახდინოს რადიაციის ფოკუსირება სიმსივნის ცალკეულ უბანზე, ასეთ დროს, მიმდებარე ჯანსაღი ქსოვილის რადიაციით დასხივება მინიმუმამდე მცირეა.
- ერთი სამკურნალო სესია: ჩვეულებრივი სხივური თერაპიისგან განსხვავებით, რომელსაც რამდენიმე დღე ან კვირა სჭირდება, გამა დანა აწვდის რადიაციის მაღალ დოზას ტვინის ერთ ან მეტ სიმსივნეზე მკურნალობის ერთ სესიაზე, ერთ დღეში.
- სწრაფი მკურნალობის მეთოდი: პაციენტების უმეტესობას შეუძლია დატოვოს სამედიცინო დაწესებულება მკურნალობის დასრულებიდან იმავე დღეს ან მეორე დღეს და დაუბრუნდეს ნორმალურ საქმიანობას ერთი ან ორი დღის განმავლობაში. პაციენტის მიერ საავადმყოფოში გატარებული შესაძლო დრო მინიმუმამდეა დაყვანილი.
- მინიმალური გვერდითი მოვლენები: ვინაიდან რადიაცია ფოკუსირებულია ზუსტად სიმსივნეზე, მცირდება ტვინის ნეიროკოგნიტურ ფუნქციაზე უარყოფითი ზემოქმედების რისკი. მკურნალობის ამ მეთოდს არ ახლავს გულისრევა ან თმის ცვენა.
- მოქნილობა: გამა დანა შეიძლება გამოყენებულ იქნას სიმსივნეების სამკურნალოდ, რომელთა უსაფრთხოდ მოცილება შეუძლებელია ტრადიციული ქირურგიული ჩარევით. მაგალითად, მეტასტაზები თავის ტვინის ღეროში.
- განმეორებითი მკურნალობა: პაციენტებს, რომლებიც ადრე მკურნალობდნენ გამა დანით, შეიძლება გაიარონ განმეორებითი რადიოქირურგიული პროცედურა ახალი სიმსივნეების (მეტასტაზების) გამოჩენის შემთხვევაში. ეს ჩვეულებრივ შეუძლებელია მთელი ტვინის დასხივებით.
სიმსივნეების განადგურების მაღალი უნარი, რომელთა ამოღება რთულია ან შეუძლებელია ქირურგიულად. უპირველეს ყოვლისა, ეს ეხება ნეოპლაზმებს, რომლებიც მდებარეობს ტვინის ძირში სასიცოცხლო სტრუქტურების გვერდით.
არ არის საჭირო ზოგადი ანესთეზია: პროცედურა არის მინიმალური ინვაზიური და ტარდება ადგილობრივი ანესთეზიის ქვეშ იმ ადგილებში, სადაც სტერეოტაქტიკური ჩარჩოა მიმაგრებული.
უმეტეს შემთხვევაში, პრობლემის რადიკალური გადაწყვეტა მიიღწევა ერთ სესიაზე. მეთოდის თავისებურებები შესაძლებელს ხდის პათოლოგიურ ფოკუსში გამოსხივების უკიდურესად მაღალი ინტენსივობის შექმნას. ამიტომ, საჭირო ეფექტის მისაღწევად, როგორც წესი, საკმარისია ერთჯერადი ექსპოზიცია.
ყველაზე ნაზი ეფექტი პათოლოგიური ფოკუსის მიმდებარე ქსოვილზე: გამა ფოტონების დაბალი სიმძლავრის სხივები პრაქტიკულად არ არღვევს ემიტერსა და სიმსივნეს შორის მდებარე ჯანსაღი უჯრედების სასიცოცხლო პროცესებს.
გამა დანით მკურნალობის ჩვენებები და უკუჩვენებები
ტექნიკა შედის მკურნალობის სქემებში პირველადი ავთვისებიანი სიმსივნეების და თავის ტვინში მეტასტაზების, ასევე კეთილთვისებიანი სიმსივნეების (მენინგიომა, აკუსტიკური ნეირომა, ჰიპოფიზის ადენომა და ა.შ.) მკურნალობის რეჟიმებში. გარდა ამისა, გამა დანა გამოიყენება ეპილეფსიისა და პარკინსონიზმის ზოგიერთი ფორმის სამკურნალოდაც.